Hersenletsel kan uiteraard op alle leeftijden optreden maar komt voornamelijk voor bij oudere mensen, te denken valt aan een beroerte, een hersentumor, dementie of een ongeval.
Wanneer er problemen zijn met het begrijpen van gesproken taal, het spreken, het lezen en/of het schrijven kan er sprake zijn van afasie.
Naast de problemen met het taalvermogen en de taalvaardigheid kunnen zich cognitieve problemen voordoen zoals concentratieproblemen, problemen met oriëntatie in de ruimte, geheugenproblemen of gedragsveranderingen, vaak gecombineerd met een halfzijdige verlamming van het lichaam.
Gevolgen van afasie zijn communicatieproblemen, sociaal isolement en afhankelijk van de leeftijd en moeilijke terugkeer in het arbeidsproces.
De logopedist zal proberen de communicatie zo goed mogelijk te verbeteren, eventueel met behulp van een communicatieschrift.
Advisering en begeleiding van de omgeving van de patiënt spelen een essentiële rol in het therapieproces.
Zowel in de beginfase als na de periode van spontaan herstel (ongeveer zes maanden) kan logopedie een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel van de communicatieve functies.
Voor meer informatie: www.afasie.nl.
Wanneer het spreken onduidelijk, monotoon of nasaal is en de stemgeving zwak of hees is kan er sprake zijn van dysartrie.
Ook kan het spreken te snel gaan, met onregelmatige pauzes, er zal dan vanuit de patiënt weinig controle zijn over het spreken.
Dit wordt veroorzaakt door het niet meer functioneren van de spieren die worden gebruikt om te articuleren.
De patiënt wordt hierdoor moeilijk verstaanbaar, de communicatie wordt verstoord, er kan sociaal isolement optreden.
Waneer er problemen in het slikproces optreden is er sprake van dysfagie.
Hierbij kan het tot problemen komen met de voedselopname via de mond, spierbewegingen bij het slikken kunnen vertraagd of helemaal niet meer worden uitgevoerd.
De spieren van lippen, tong, kaak, gehemelte en keel werken niet meer goed samen.
Gevolgen hiervan zijn ernstige slikproblemen, het moeilijk of helemaal niet meer kunnen slikken, vaak en ernstig verslikken, kans op longontsteking.
De problemen kunnen verschillen bij diverse soorten voeding, zoals bij het slikken van vloeibaar (drinken), dik-vloeibaar (vla) of vast voedsel (brood).
Als het slikken medisch gezien niet veilig kan gebeuren zal in de meeste gevallen een sonde worden geplaatst.
De logopedist zal advies geven over de soorten voeding die het goede slikken ondersteunen en de spierfunctie trainen.
Daarnaast maakt de logopedist deel uit van het slikteam (KNO-arts, logopedist, diëtist, e.a.), dat bij de patiënt betrokken is.
Voor meer informatie: www.dysphagiaonline.com.
Informatie is afkomstig uit de folders “wanneer slikken een probleem is” en “wanneer de hersenen problemen geven” van de NVLF.